Heeft u eenmaal doorligwonden, dan moet u wellicht langdurig behandeld worden. Een decubituswond is een serieus letsel en vormt een extra complicatie met mogelijk grote gevolgen. Het kan leiden tot ontstekingen, een longontsteking en contracturen/pijn in uw ledenmaten, omdat u vaak lang op bed moet liggen en een beperkte bewegingsvrijheid heeft.
Veelgestelde vragen over decubitus
Decubitus kan veroorzaakt worden door zowel interne als externe factoren.
Extern
U krijgt decubitus als u een langdurige lage of een kortdurende hoge druk heeft op het weefsel tussen uw opperhuid en bot. Hierdoor raakt uw bloedvoorziening verstoord. Uw bloedvaten worden dichtgedrukt. Dit maakt de aanvoer van zuurstof en voedingsstoffen en de afvoer van afvalstoffen onmogelijk. Hierdoor raakt uw weefsel beschadigd of versterft. Schuifkrachten, waarbij uw bloedvaatjes worden geknikt of afgescheurd, versnellen dit proces. Er zijn verschillende externe oorzaken voor decubitus:
- Liggen of zitten op een harde onderlaag
- Liggen op katheterslang, kruimels of plooien
- Liggen of zitten op allerlei voorwerpen in bed of rolstoel, bijvoorbeeld een schaar, aansteker, portemonnee, knopen of ritsen
- Randjes of naden van onderkleding of naden van een spijkerbroek
- Spalken of korsetten
- Te nauwe schoenen
- Zware dekens of fixatiemateriaal in bed, bijvoorbeeld bij spasme
- Inwerking van zweet, urine of ontlasting (vochtigheid van uw huid maakt deze stroever waardoor meer wrijving kan optreden)
- Onderuitgezakt zitten of liggen
Intern
Naast externe factoren die decubitus kunnen veroorzaken, zijn er ook interne factoren. Het kan bijvoorbeeld zijn dat u doorligplekken krijgt omdat u bloedarmoede heeft. Of bijvoorbeeld omdat u last heeft van spasmen. Er zijn verschillende interne oorzaken waardoor u decubitus kunt krijgen:
Naast externe factoren die decubitus kunnen veroorzaken, zijn er ook interne factoren. Het kan bijvoorbeeld zijn dat u doorligplekken krijgt omdat u bloedarmoede heeft. Of bijvoorbeeld omdat u last heeft van spasmen. Er zijn verschillende interne oorzaken waardoor u decubitus kunt krijgen:
- Ontoereikende bloedcirculatie (vaatlijden) of bloedarmoede
- Algehele verminderde conditie, slechte voedingstoestand of uitdroging
- Spasmen
- Onvoldoende kunnen bewegen
- Verminderde pijnsensatie (gevoelsstoornis)
- Afgenomen alertheid door medicijngebruik zoals pijn- en/of slaapmedicatie
- Koorts of ondertemperatuur
- Overgewicht
- Roken
Er zijn vier gradaties van decubitus. Deze indeling is gebaseerd op de ernst van de decubitus (diepte en type aangetast weefsel), dus niet op de chronologie van het ontstaan van een decubituswond. Het kan dus zijn dat u een graad 3 decubitus heeft, zonder dat u eerst een graad 1 en 2 decubitus had. Een toelichting van elk van de vier gradaties – variërend van niet wegdrukbare roodhuid van uw huid tot uitgebreide weefselschade – vindt u hieronder:
Graad 1
U heeft een niet wegdrukbare roodheid van uw intacte huid. Het kan ook zijn dat uw huid een blauwachtige verkleuring heeft. Andere symptomen zijn warmte, verdikking of verharding van uw huid.
Graad 2
U heeft een oppervlakkig huiddefect van uw opperhuid. Het kan zijn dat ook de huidlaag eronder (de zogeheten lederhuid) is aangetast. U heeft dan waarschijnlijk een blaar of uw huid is ontveld.
Graad 3
U heeft een huiddefect met schade of weefselversterf (necrose) van uw huid en uw onderhuids weefsel. Dit kan zich uitstrekken tot aan het onderliggende bindweefselvlies.
Graad 4
U heeft uitgebreide weefselschade of weefselversterf (necrose) aan uw spieren, botweefsel of ondersteunende weefsels. Het kan zijn dat u hierbij ook schade heeft aan uw opperhuid of lederhuid.
Om sommige plaatsen in uw lichaam ligt het bot dicht onder uw huid. Als hier uw lichaamsgewicht op rust, bijvoorbeeld uw ellebogen en uw achterhoofd als u ligt, lopen deze plaatsen extra risico. Door de kortdurende druk kunt u een doorligplek krijgen.
De risicoplaatsen zijn:
- Bij rugligging: uw stuit, hielen, ellebogen, schouderbladen, achterhoofd en tenen
- Bij zijligging: uw heupen, knieën, enkels, schouders en oren
- Bij buikligging: voorkant van uw
heupen, uw wreef, knieën, schouders, voorhoofd, scrotum (man) en borsten
(vrouw) - Bij zitten: uw stuit, staartbeentje, zitknobbels en de zijkant van uw knieën
Draagt u een spalk, korset of beugel aan uw armen, handen, voeten of benen? Dan kan dit de kans op decubitus vergroten. U kunt enkele maatregelen nemen om de kans decubitus aanzienlijk te verkleinen. Dagelijks uw huis controleren op drukplekken of proberen druk- en schuifkrachten zo veel mogelijk te voorkomen.