Eye opener - Infecties. Hoe blijf je ze de baas?
Mensen denken bij bacteriën vaak aan ‘vies’ en ‘ziekteverwekkend’. Niets is minder waar. In en op ons lichaam leven maar liefst ruim 700 soorten bacteriën met hun vele biljoenen in harmonie met elkaar. Zonder zou je als mens niet eens kunnen leven. Ze spelen in de darmen bijvoorbeeld een belangrijke rol bij de spijsvertering. Toch kunnen deze bacteriën, net als virussen, je wel degelijk ziek maken. En omdat sommige patiënten in het ziekenhuis extra kwetsbaar zijn, doen we er alles aan om die risico’s te beperken.
Bij een verkoudheid, griep, mazelen, waterpokken, en nu ook bij corona, zijn het virussen die ons belagen. In de Sint Maartenskliniek hebben we juist veel vaker te maken met bacteriën die infecties veroorzaken. In beide gevallen is handhygiëne heel belangrijk om patiënten en medewerkers te beschermen tegen besmetting. Dat was al lang vóór de corona-uitbraak het geval. Verder gelden er in de zorg veel hygiënevoorschriften om de risico’s zoveel mogelijk te beperken. Zoals het niet dragen van sierraden door zorgverleners en het gebruik van korte mouwen. Ook onze schoonmaakdienst is getraind om alles zo goed en veilig mogelijk te reinigen. Daarnaast is er binnen ons ziekenhuis een speciaal team Infectiezorg actief. In dit team werken orthopeden, microbiologen, infectiologen, deskundigen infectiepreventie en apothekers samen om onze patiënten tegen infecties te beschermen.
Belangrijke vragen
De grootste vijanden van het team Infectiezorg zijn bacteriën die resistent zijn tegen antibiotica. Als een patiënt een infectie krijgt met zo’n resistente bacterie – de MRSA is de meest bekende – werken de gebruikelijke antibiotica niet meer. Het team Infectiezorg doet er dus alles aan om dit soort bacteriën buiten onze ziekenhuismuren te houden. Nieuwe patiënten moeten daarom altijd aangeven of ze onlangs in een buitenlands ziekenhuis hebben gelegen. Of dat ze in contact zijn geweest met de intensieve veehouderij. Door het gebruik van antibiotica bij dieren komen resistente bacteriën daar namelijk vaker voor.
Neuszalf tegen infectie
Bij orthopedische operaties is het opletten geblazen met de stafylokokken. Deze zitten bij iedereen op de huid en op de slijmvliezen in de neusholte. Daar doen ze geen vlieg kwaad. Wel kunnen ze infecties veroorzaken na het plaatsen van een prothese. Om dit te voorkomen, krijgt de patiënt vóór de operatie een speciale zalf in de neus en chloorhexidine op de huid tegen stafylokokken. Krijgt de patiënt desondanks toch een infectie, dan spoelt de chirurg de prothese tijdens een tweede operatie schoon. Zo neemt het aantal bacteriën fors af en zijn er minder antibiotica nodig.
Verstoppen in talgklieren
Bij het plaatsen van een schouderprothese kan tijdens de operatie nog een ándere bacterie op de loer liggen: de Cutibacterium acnes. Deze houdt zich schuil in de talgklieren van de haartjes op de schouder. Het zijn dan ook vooral mannen die een verhoogd infectierisico lopen bij zo’n operatie. Door de inzet van huiddesinfectiemiddelen proberen we het ontsnappen van dit type bacterie te voorkomen.
Diverse kuren
Soms is preventie niet voldoende en moeten we alsnog ingrijpen bij een bacteriële infectie. Dat kan behoorlijk complex zijn. Bijvoorbeeld bij dwarslaesiepatiënten. Zij hebben vaak vóór hun opname in de Sint Maartenskliniek langdurig in een ander ziekenhuis gelegen en diverse antibioticakuren gehad. De kans bestaat dat hun eigen darmbacteriën daardoor resistent zijn geworden tegen ‘normale’ antibiotica. Als die darmbacteriën bijvoorbeeld een blaasontsteking veroorzaken, dan moet de patiënt dus andere antibiotica krijgen om de infectie te bestrijden.
Handen wassen!
Het voorkomen van infecties en het bestrijden ervan heeft altijd al onze volle aandacht. Maar het coronavirus heeft infectiepreventie voor de buitenwereld nóg meer op de kaart gezet. Neem nou handhygiëne. Door alle media-aandacht hierover, weet iedereen in Nederland nu hoe belangrijk dit is om besmettingen te helpen voorkomen. Net als het afstand houden van elkaar en het thuis blijven bij een (vermeende) infectie. En dankzij al deze maatregelen blijft ook het ziekenhuis een veilige plek voor iedereen.
Met dank aan internist-infectioloog Fidel Vos en deskundige Infectiepreventie Willem den Hartog