“Het voelt bijna als gewoon lopen”

Hoe is het om een jaar te mogen trainen met een zogeheten exoskelet: een ‘robotpak’ dat het voor mensen met een dwarslaesie mogelijk maakt om (op) te staan en te lopen? ‘Testpiloot’ Sjaan Quirijns vertelt over haar ervaringen.

Een zonnige zondagmiddag, begin september. In de sporthal van de Sint Maartenskliniek traint Sjaan Quirijns (43) met het voor haar op maat gemaakte exoskelet. Ze staat voor de ramp: een schuine helling. Geconcentreerd kijkt ze naar boven. “Lopen in 3, 2, 1”, telt ze af. Met een input device (soort joystick) in haar rechterkruk geeft ze haar ‘motorische harnas’ het sein om in beweging te komen. De rechtervoet zet een eerste stap de helling op, de linker volgt. Met haar linkerhand pakt Sjaan de leuning naast de helling stevig vast.

Cybathlon

Achttien jaar terug kreeg Sjaan een dwarslaesie en nu loopt ze weer – met hulp van het robotpak. Haar verrichtingen worden met spanning gevolgd door een groep studenten van de TU Delft. In het kader van het project MARCH III ontwierpen, ontwikkelden en testten zij Sjaans exoskelet. Hierbij werkten ze samen met revalidatieartsen en fysiotherapeuten van de Sint Maartenskliniek én Sjaan zelf. Samen willen ze eind september deelnemen aan de Cybathlon Experience (onderdeel van de beurs Rehacare) in Düsseldorf. In deze wedstrijd leggen piloten van academische en commerciële exoskeletten binnen tien minuten een hindernisparcours af met onder meer een ramp en een rough terrain (waarbij ze over boomstammetjes van verschillende diktes stappen). Ondertussen voeren ze diverse dagelijkse handelingen uit, zoals een deur openen en bekertjes opstapelen. “Ons doel voor de korte termijn is: het parcours goed afleggen”, vertelt Sjaan. “Voor de lange termijn is het streven het pak zó te maken dat mensen met een dwarslaesie het in hun dagelijks leven echt kunnen gebruiken.”

Prototype

Zover is het nog niet. “We zijn in de fase van prototype-ontwikkeling. Het pak is nog niet heel erg geschikt voor thuisgebruik. Bovendien wordt het niet vergoed door zorgverzekeraars”, aldus Sjaan. Stap voor stap wordt het pak verbeterd. Ieder jaar ontwikkelt een nieuw studententeam - met een nieuwe testpiloot – het pak verder. Sjaan vertelt iets over de vernieuwingen die zijn doorgevoerd het afgelopen jaar: “Op mijn verzoek is er een trilling verwerkt in de input device, zodat ik feedback krijg wanneer ik een activiteit selecteer - zoals staan, lopen, trap op, zitten”, zegt Sjaan. “Ik weet dan zeker dat ik de betreffende activiteit heb gekozen en wat het pak gaat doen.” Ook kreeg het pak een actieve enkel, extra ondersteuningspunten, risers die helpen bij het opstaan, een ondersteunende bellyplate en een variabele stapgrootte. “Het exoskelet wordt steeds beter”, vindt Sjaan, “al kan het zeker nog gebruikersvriendelijker. Zo is het best zwaar en log, omdat er veel techniek en software in zit. Het zou mooi zijn als je ooit de voordelen van rolstoel en exoskelet zou kunnen combineren, zodat je bijvoorbeeld met de rolstoel ergens naartoe rijdt en dan met je exoskelet opstaat en de trap neemt. Dat kan nog niet, maar wie weet wordt het pak ooit van lichter materiaal? Wat ook fijn zou zijn: als je de stappen rechtstreeks met je hersenen zou kunnen aansturen, in plaats van via een console. Een leuke uitdaging voor een volgende jaargang studenten!’

Bijdragen

Het team van March IV staat inmiddels al in de startblokken – en voor Sjaan zit haar jaar als testpiloot er bijna op. In totaal zal ze straks zo’n 20 keer 3 uur hebben getraind. Ze kijkt terug met een positief gevoel: ‘Ik vind het geweldig dat ik de kans had om testpiloot te zijn! Zo kon ik bijdragen aan het oplossen van een maatschappelijk vraagstuk: hoe kunnen we mensen met een dwarslaesie mobiliteit teruggeven, zodat ze zelfstandiger kunnen deelnemen aan dagelijkse activiteiten? Het was leuk om samen te werken met de TU-studenten en medewerkers van de Sint Maartenskliniek. Wat verder interessant was: ik werk als functioneel beheerder bij een hogeschool en vertaal ICT-vragen van gebruikers voor leveranciers. Hier was ik zelf de gebruiker en stond ik aan de andere kant. Tot slot: het pak is inmiddels zó goed, dat het bijna voelt alsof je gewoon loopt. En dat is echt heel fijn!’

Sjaan heeft met het team van Project March de Cyabthlon 2018 gewonnen!

Meer weten over revalideren na een dwarslaesie

De Sint Maartenskliniek is al ruim 80 jaar gespecialiseerd in houding en beweging en de zorg voor dwarslaesie is één van onze specialisaties. Een team van ervaren behandelaars begeleid en behandelt mensen die net een dwarslaesie hebben. Maar ook mensen die al langer een hoge of een lage dwarslaesie hebben kunnen bij ons terecht. We passen de nieuwste inzichten en technologieën toe en het is onze passie om mensen met een dwarslaesie de allerbeste zorg te leveren. Wilt u weten hoe we dat doen? Lees meer over revalideren na een dwarslaesie in de Sint Maartenskliniek.