Eetgedrag is belangrijk voor je herstel van bijvoorbeeld een operatie of juist om aan te sterken voor een operatie. Voeding is belangrijk bij het herstel van een wond en voor conditieverbetering. In eerste instantie wordt ernaar gestreefd om het gewicht stabiel te houden, maar ook gewichtstoename kan een doel zijn. Hier geven we jou informatie over het energie- en eiwitverrijktdieet.
Voor wie is het energie- en eiwitverrijkt dieet?
De diëtist kan u een energie- en eiwitverrijkt dieet adviseren als:
- u ondervoed bent (onbedoeld gewichtsverlies en/of te laag lichaamsgewicht)
- u een slecht genezende wond heeft
- u een geïnfecteerde wond heeft
Energierijk
Eten en drinken leveren de energie, de brandstof, die het lichaam nodig heeft om te kunnen functioneren en bewegen. Voor u is het nu belangrijk om uw voeding energierijker te maken. Op deze manier kunt u (verder) onbedoeld gewichtsverlies voorkomen of zorgen dat u het juiste lichaamsgewicht bereikt.
Eiwitrijk
Eiwitten zijn bouwstoffen. Ze zijn nodig bij het opbouwen en herstellen van onder andere spieren, huid, organen, bloed en het zenuwstelsel. Bij onvoldoende energie-inname worden de eiwitten uit de voeding als brandstof in plaats van als bouwstof gebruikt, wat niet wenselijk is. In tegenstelling tot energie kan het lichaam geen grote reservevoorraad van eiwitten aanleggen. De eiwitten moeten dus elke dag opnieuw met de voeding worden opgenomen.
Als er sprake is van extra afbraak of verliezen in het lichaam kan de behoefte aan eiwit groter zijn dan normaal. Bijvoorbeeld na een operatie, bij onbedoeld gewichtsverlies en (open) wonden.
Wat kunnen gevolgen zijn van slechte voeding?
Als u te weinig energie en eiwitten binnen krijgt kan dat nadelige effecten hebben op het ziekteverloop en wondherstel. Het algehele herstel kan langer duren en door een verminderde weerstand krijgen infecties meer kans, bijvoorbeeld na een operatie. Daarom is het van belang de voedselinname en het gewichtsverloop goed in de gaten te houden.
Bij onbedoeld gewichtsverlies en/of een te laag lichaamsgewicht heeft u gedurende een bepaalde periode onvoldoende energie en voedingsstoffen zoals eiwitten binnengekregen. Door het verlies van spier- en vetweefsel kan uw conditie verslechteren en u kunt zich moe en slap voelen.
Wat houdt het energierijk- en eiwitverrijkt dieet in?
Bij dit dieet adviseren we energierijke en eiwitrijke producten zoals room en volvette kaas. Deze producten komen niet overeen met de ‘richtlijnen goede voeding’. Omdat het dieet tijdelijk is, hoeft u zich geen zorgen te maken over uw gezondheid op de lange termijn.
Zodra u weer hersteld bent en een goed gewicht heeft bereikt, is het niet nodig om gebruik te blijven maken van deze energierijke voedingsmiddelen. Wanneer het energie- en eiwitverrijkt dieet niet langer noodzakelijk is, is het van belang dat dit soort producten weer wordt vervangen door gezonde voedingsmiddelen. Kijk voor meer informatie hierover op www.voedingscentrum.nl.
Gewichtsverloop
Het is belangrijk om uw gewicht in de gaten te houden door minimaal 1 x per week op de weegschaal te staan. Het liefst ‘s ochtends op hetzelfde tijdstip, zonder kleding, na het plassen en voor het ontbijt . Als uw gewicht onbedoeld achteruit gaat is het belangrijk om dit te bespreken met uw specialist, huisarts of diëtist.
Voedingsadviezen
• Gebruik vaak kleine maaltijden verspreid over de dag
• Neem de tijd om te eten
• Zorg voor variatie in smaak, temperatuur, kleur en keuze van ingrediënten en bereidingsmethoden
• Neem een broodmaaltijd als de warme maaltijd tegenstaat
• Drink voldoende over de dag, tenminste 1½ - 2 liter, vooral energie- en eiwitrijke dranken. Drink niet te veel water, thee of bouillon omdat deze dranken geen energie leveren en wel een vol gevoel kunnen geven.
Beweging
Naast een goede voeding is het ook van belang om uw lichamelijke conditie op peil te houden of te verbeteren door voldoende beweging. Als u fit bent, zal u doorgaans ook sneller en beter herstellen na een operatie. Als u hierbij begeleiding wilt, dan kunt u terecht bij uw huisarts of bij een fysiotherapeut bij u in de buurt.
Voedingsmiddelen bij een energie- en eiwitverrijkt dieet
- volle (chocolade)melk
- volle yoghurtdrank
- milkshake
- volle/room(vruchten)kwark
- volle/room vla/(vruchten)yoghurt
- sojadrink
- pap van volle melk
- roomijs
- slagroom
- volvette kaas
Minder geschikt als vervanging van melk zijn de volgende dranken amandeldrink, haverdrink, rijstdrink, hazelnootdrink, cashewdrink en kokosmelk omdat ze weinig eiwit bevatten.
- vette vlees(waren)/worstsoorten
- gevogelte
- vette vis
- falafel
- vegetarische burger
- vegetarische balletjes
- kaasschnitzel
- tempé
- tahoe
- ei(-erproducten) en dergelijke
- bonen
- linzen
- kikkererwten
- kapucijners
- erwten en dergelijke
Speciale energierijke voedingsmiddelen
Wanneer het bij gebruik van bovenstaande voedingsmiddelen toch nog moeilijk is om het gewicht te handhaven of in gewicht aan te komen, kunt u speciale energierijke voedingsmiddelen gebruiken zoals:
Ongeklopte (slag)room kunt u verwerken in:
- koffie, melk, chocolademelk, karnemelk
- vla, yoghurt, kwark, pap, smoothie, milkshake
- soep, saus, groente, aardappelpuree, stamppot, pannenkoekenbeslag
Ongeklopte slagroom geeft minder snel een vol gevoel zodat u er meer van kunt eten dan van geklopte slagroom.
U kunt ook gebruik maken van kokosmelk bij het bereiden van exotische gerechten of soepen.
Brood kunt u besmeren met margarine in plaats van met halvarine.
U kunt margarine toevoegen aan groenten, aardappelpuree en stamppotten.
Suiker, honing of ahornsiroop kunt u in allerlei gerechten verwerken. Denk aan thee, koffie, vla, yoghurt, pudding, ijs, smoothie of milkshake. Maar het smaak ook goed bij hartige gerechten. Bak producten zoals zoete aardappel, aardappelen, pompoen of worstelen eens in de oven met niet alleen olijfolie, maar ook met honing of ahornsiroop.
Als u niet houdt van de zoete smaak van suiker of honing is er een alternatieve soort smaakloze suiker, met hetzelfde aantal calorieën, namelijk speciale voedingssuiker. Deze suiker, bijvoorbeeld Fantomalt (Nutricia), is verkrijgbaar bij de drogist, thuiszorgwinkel of apotheek. Overleg met uw diëtist of uw huisarts of gebruik hiervan nodig is en voor een eventuele vergoeding van deze aanvullingen.
Daarnaast bestaan er speciale dieetproducten in de vorm van drankjes en toetjes evenals poeders voor in uw eten en drinken. Deze producten leveren energie, eiwit, vitamines en mineralen. Ze kunnen een waardevolle aanvulling zijn op uw voeding of deze zelfs vervangen. Overleg met uw diëtist of uw huisarts of gebruik hiervan nodig is en voor een eventuele vergoeding van deze aanvullingen.
Er zijn ook eiwitverrijkt producten in de supermarkt verkrijgbaar zoals, eiwitrijk brood, eiwitrijk pannenkoekenmix, eiwitrijk roomijs, Melkunie protein (zwarte verpakking), Breaker high protein, Vifit sport high protein en Skyr.